“Hành Trang Ngày Trở Lại”, tập truyện ngắn của Trương Văn Dân, Nhà xuất bản Trẻ, Sài Gòn, 2007.

Tôi quen anh Trương Văn Dân do một sự tình cờ. Đọc truyện của anh qua một người bạn (Phạm Bá Hùng, cựu học sinh CĐ khóa 63-70). Trận bão tháng 11 năm ngoái đã làm cuốn sách biến dạng, cong queo, nhăn nhúm, những trang giấy thít lại với nhau. Biết anh là một Việt Kiều đồng hương Bình Định có viết văn, nhưng ngay từ ban đầu tên sách, tên tác giả không gây ấn tượng cho tôi lắm. ( à, “lão này” sống chán chê bên trời Tây, nay rũ cánh hồi hương, góp nhặt ít chữ nghĩa ra sách cho oai, nội dung có gì đáng đọc). Thế nhưng khi đọc qua truyện ngắn đầu tiên tôi biết mình đã nhầm, cứ thế tôi đọc liền một mạch cho đến cuối sách, bỗng dưng cảm thấy mắt mình rơm rớm...


Gã Lang Thang Tóc Trắng

Bức tranh xã hội của những người vô gia cư trong lòng các đô thị châu Âu đã được khắc họa đơn giản nhưng với đầy đủ những góc cạnh sắc bén của nó. Nhân vật chính Retano Cantone: “đôi mắt lớn, chiếc mũi thẳng, vầng trán rộng và cao, cặp môi dày với chiếc miệng rộng ... cái nhìn sáng quắc, mái tóc và hàm râu quai nón bạc phơ- màu bạc trắng tự nhiên chứ không phải vì năm tháng”. Luật sư Retano bằng mánh khóe của mình đã cướp đi món tiền đáng ra là của kỹ sư Italo và đẩy Italo vào cảnh khốn quẫn. Và Thượng Đế -nếu có- đã nhanh chóng trừng trị kẻ trộm cắp vô lương qua lời kể của chính Gã Lang Thang Tóc Trắng. Điều gì đã làm nên bi kịch cuộc đời: từ một luật sư tiếng tăm Retano trở thành một gã lang thang đầu đường xó chợ?

Cái lọ đựng mứt rơi vỡ ra làm văng tung tóe những con kiến cần cù như Italo, những con dán tham lam như Retano và lũ chuột háu đói chạy lăng xăng là những gì mà tôi mường tượng về xã hội hiện đại Phương Tây sau khi đọc câu chuyện hấp dẫn này.

Một Áng Mây Bay

Cuộc sống của David luôn luôn bị hối thúc bởi thời gian và hoàn toàn bị ám ảnh về tiền bạc. Đôi khi trở về căn nhà quạnh quẽ David cũng thấy buồn, nhưng nỗi buồn chưa kịp ngấm thì anh đã hăm hở lao vào dòng đời để đuổi bắt thời gian. Ngày bác sỹ báo tin anh bị ung thư bao tử cũng là ngày luật sư báo tin vợ anh đòi ly dị. David đã không tìm ra câu giải đáp cho cuộc đời mình. Tin vào khả năng chữa trị của y học anh vẫn tiếp tục lao vào việc kiếm tiền. Căn bệnh đột ngột tái phát, lần đầu tiên anh thật sự nhìn thấy cảnh hoàng hôn cũng là lần cuối cùng trước khi anh từ giã cõi đời.

Câu chuyện về một đời sống bận rộn, vô vị, cô đơn, đầy tham vọng, chưa kịp già lão bệnh đã tới kề bên, từng bước cái chết đến dần, giờ cận tử: bộ mặt thần chết lộ ra sao mà kinh khủng quá! Một câu chuyện ngắn được kể với giọng trầm trầm bình thản nhưng làm cho ta rúng động, tôi cảm giác như đọc lại “Một Câu Chuyện Tẻ Nhạt” của A.Tchekov. Toàn thể câu chuyện là lời nhắn gửi : hãy buông bỏ dục vọng để sống vui trong hiện tại.

Câu Chuyện Của Người Chưa Quen

Tình yêu giữa một chàng trai Ý và một cô gái Việt, giản dị, trong sáng, và kết cuộc là hạnh phúc viên mãn. Dostoievsky nói “Tình yêu cứu chuộc thế giới”. Ở đây, một tình yêu “classic” qua hình mẫu một phụ nữ Á Đông thuần khiết và một chàng trai Tây Phương nhân hậu đã cứu chuộc nền tảng gia đình và xã hội. Đọc xong ta thấy lòng nhẹ nhõm nhưng vẫn cứ băn khoăn: liệu những cơn mưa mát mẻ hiếm hoi có cứu sống nổi sa mạc khô cằn?

Buổi Chiều Trên Nghĩa Trang

Là một bút ký về cái chết: con người bất lực trước cái chết, sợ hãi cái chết, nhưng tại sao con người cứ đưa nhau vào cõi chết? “Sao chúng ta không gom hết vũ khí trên trái đất, đúc thành những chiếc chuông nhỏ và phân phát cho mọi người?”. Khát vọng hòa bình là thông điệp cuối cùng.

Hành Trang Ngày Trở Lại

Mang trong lòng nỗi băn khoăn về xã hội hiện đại: “một ngày nào đó chúng ta sẽ đồng hóa với nhịp máy, trở thành phẩm vật, để cuối cùng âm thầm biến mất...”, về cuộc sống: “cuộc sống của chúng ta ngập chìm trong lo âu hay trực diện với những tháng ngày buồn nản, đều đều, trống trãi, đầy bế tắc”, Quang về quê tìm chút bình yên. Ở đó anh gặp một đứa bé bán hàng rong, đứa bé mang đến cho anh niềm tin về nhân phẩm và lòng nhân ái.

Đằng sau câu chuyện thấp thoáng nỗi buồn day dứt khôn nguôi của người kể chuyện: ta đã nhận và cho quê hương những gì khi ta đã đi gần hết cuộc đời?

Tia Nắng Mùa Đông, Quyển Sách

Hai câu chuyện tình người này đã phần nào trả lời cho câu hỏi trên- người con viễn xứ đã nhận được vô vàn từ quê mẹ và cũng đã dâng hiến tận cùng cho quê mẹ.

Mộng Trong Giấc Mộng, Sợi Tóc, Ngã Rẽ

Ba câu chuyện tình yêu này là những câu chuyện tình hiện thực,  không có hương bưởi, hương cau mà là những đam mê và toan tính đan lồng vào nhau. Rốt cục tình yêu vẫn là tình yêu muôn thuở, “Không được yêu chỉ là xui xẻo nhỏ, không yêu mới là bi kịch lớn” (A. Camus), nên nhân loại cứ lao đầu vào cuộc chơi. Đâu đó luôn có một trái tim lấp lánh tình người soi sáng lối yêu đương.


Đúng như tên gọi, sau 30 năm sống ở nước ngoài, hành trang ngày trở lại của Trương Văn Dân là cuốn sách vừa được giới thiệu đến bạn đọc. Anh còn đi về đất Sài Gòn hai mùa mưa nắng, còn về phố biển Quy Nhơn thăm quê và gặp gỡ bạn bè. Qua những câu chuyện mà anh là chứng nhân hay là người trong cuộc, bằng những trãi nghiệm của chính cuộc đời mình, TVD đã chắt lọc nên một chai rượu quý mang về nước chiêu đãi bạn bè, còn món quà nào quý hơn?

Tiếc rằng tên sách “hiền” quá, chưa đủ để “pro”. Tôi xin mạo muội đề nghị tác giả đổi tên sách là “Gã Lang Thang Tóc Trắng” cho lần tái bản để nó thêm phần hấp dẫn (vì tôi đoán nhiều “gã lang thang tóc trắng” sắp trở về mái nhà xưa sẽ tìm đọc).Tôi chân thành mong ước sớm được đọc những sáng tác mới của anh. Trân trọng.

Xuân Phong